Nurty w psychoterapii
Paulina Piecuch
Poniżej znajdziesz informacje na temat głównych nurtów terapeutycznych, celu i długości danego nurtu oraz dla jakich osób jest on wskazany.
NURT PSYCHOANALITYCZNY
Nurt psychoanalityczny opiera się na teorii Zygmunta Freuda dotyczącej nieświadomości. Nurt ten zakłada, że podstawą problemów natury psychicznej są procesy, z których występowania osoba nie zdaje sobie sprawy. Procesy te działają poza kontrolą jednostki i wpływają na jej decyzje, potrzeby, pragnienia oraz sposoby reagowania w codziennych sytuacjach.
Cel psychoterapii
Celem terapii w nurcie psychoanalitycznym jest pomoc osobie w uświadomieniu sobie tych nieświadomych procesów. Proces ten jest wymagający i długotrwały. Podczas sesji terapeutycznych pacjent_ka musi zmierzyć się z niechcianymi i często wstydliwymi częściami siebie oraz z trudnymi wspomnieniami z dzieciństwa.
Ważnym aspektem tego nurtu terapeutycznego jest analiza przeniesień, czyli emocji pacjenta_ki dotyczących osób z jego_ej otoczenia, które odzwierciedlają się w odczuciach do terapeuty_ki. Oznacza to, że odczucia, jakie pacjent_ka żywi do terapeuty_ki (milczący, zaangażowany, wspierający itp.) odnosi się do niego_ej samego_ej, jego_ej uczuć i emocji.
Efekty uzyskiwane podczas trwania tej terapii to głębsze poznanie siebie, zmiana wewnętrznych dążeń i oczekiwań, zwiększenie samoświadomości.
Długość psychoterapii
Terapia psychoanalityczna jest terapią długoterminową (zwykle najdłuższa spośród wszystkich podejść terapeutycznych), a spotkania odbywają się często nawet kilka razy w tygodniu.
Dla kogo?
Jest to terapia dobra dla osób, które chcą lepiej poznać siebie, uzyskać większą kontrolę nad własnym życiem, a przy tym są gotowe poświęcić na to dużą ilość czasu i wysiłku.
Może być ona przydatna dla osób, które borykają się z chronicznym poczuciem niepewności, przeszły w swoim życiu przez jakąś traumę lub mają problemy w budowaniu głębszych relacji.
NURT PSYCHODYNAMICZNY
Nurt psychodynamiczny, podobnie jak psychoanalityczny, bazuje jest na teorii Zygmunta Freuda. Podstawą terapii w tym nurcie jest poznanie mechanizmów własnych zachowań oraz ich wpływu na sytuację życiową, ponieważ mechanizmy te mogą odznaczać się w naszym sposobie myślenia o sobie oraz innych ludziach, wyborze pracy czy partnera.
Cel psychoterapii
Celem terapii jest lepsze zrozumienie siebie, poprawa zdolności do nawiązywania relacji oraz poznanie bardziej efektywnych sposobów radzenia sobie z konfliktami.
Szczególnie ważne w tym nurcie jest wytworzenie się relacji między pacjentem_ką, a psychoterapeutą_ką, gdyż może ona odzwierciedlać typ relacji, które pacjent_ka zawiera poza gabinetem. Dodatkowo nurt ten skłania osobę do przywoływania wspomnień z dzieciństwa oraz wczesnych lat młodzieńczych, które mogą mieć wpływ na jego_ej obecne funkcjonowanie.
Pacjent_ka w tym nurcie zachęcana jest do swobodnego monologu, ale w miarę potrzeby może nawiązać się dialog między nim_nią, a terapeutą_ką. Psychoterapeuta_ka niejako wchodzi tu w rolę empatycznego i życzliwego obiektu, z którym osoba może wejść w kontrakt.
Długość psychoterapii
Psychoterapia w nurcie psychodynamicznym przeważnie jest terapią długoterminową, ale dopuszcza się też możliwość terapii krótkoterminowej w zależności od potrzeb pacjenta_ki.
Dla kogo?
Ten nurt psychoterapeutyczny jest dobry dla osób, które chcą nauczyć się poznawać mechanizmy występujące w ich życiu, mają skłonność do refleksji i interesują się swoim światem wewnętrznym.
Może być to przydatna terapia w przypadku zaburzeń osobowości, zaburzeń odżywiania, a także chorób afektywnych, takich jak depresja czy zaburzenie afektywne dwubiegunowe.
NURT POZNAWCZO-BEHAWIORALNY
Psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym skupia się na modyfikacji sposobu myślenia i zachowania pacjenta_ki, ponieważ zakłada ona, że dysfunkcjonalne zachowania i myśli można wyjaśnić za pomocą teorii uczenia się oraz roli procesów poznawczych. Klasyczne ujęcie tej terapii zakłada, że reakcję emocjonalną wywołują nie sytuacje, ale sposób, w jaki o niej myślimy, z związku z czym drogą do poprawy naszego samopoczucia jest zmiana myślenia. Podczas sesji pojawia się praca nad przekonaniami i schematami, które powstały w dzieciństwie i w teraźniejszości kierują naszym zachowaniem. Psychoterapeuta_ka głównie weryfikuje przekonania, konfrontuje pacjenta_kę z rzeczywistością i pracuje nad potencjalną zmianą przekonań, tak aby bardziej służyły jemu_ej w codziennym życiu.
Cel psychoterapii
Terapia ta skupia się głównie na rozwiązywaniu problemów i teraźniejszości, przy czym jest to często ograniczone w czasie. Posiada ona jasną strukturę, zidentyfikowany cel i i określone sposoby na weryfikację założeń psychoterapeutycznych. Psychoterapeuta_ka może planować tematy sesji oraz zadania domowe, które pacjent_ka wykonuje poza sesją terapeutyczną. Przykładami takich zadań mogą być dzienniki emocji, które pojawiły się u pacjenta_ki w ciągu dnia i z jakimi sytuacjami były powiązane, dzięki czemu może on_ona lepiej identyfikować swoje schematy i przekonania, i może nimi lepiej zarządzać. W podejściu tym ważny jest również system wartości osoby, uważność i akceptacja.
Celem psychoterapii w tym nurcie jest nauczenie się nowych sposobów reagowania i myślenia, a także nauka analizowania własnego zachowania i poddawania go krytyce.
Długość psychoterapii
Terapia w tym nurcie najczęściej przybiera formę krótkoterminową (od kilku tygodni do kilku miesięcy), ale w zależności od potrzeb danej osoby może trwać dłużej.
Dla kogo?
Jest to odpowiedni nurt dla osób, które chcą skupić się na rozwiązaniu konkretnych problemów, potrzebują skupić się raczej na “tu i teraz” niż na przeszłości oraz potrzebują, aby terapeuta_ka wskazał_ła im kierunek dzięki któremu dotrą do obranego celu.
Terapia ta sprawdza się w przypadku zaburzeń bazujących na lęku, takich jak fobie specyficzne, stany lękowe, zaburzenie lękowe uogólnione czy zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, a także w przypadku zaburzeń odżywiania, depresji i zespołu stresu pourazowego.
NURT SYSTEMOWY
Ważnym elementem nurtu systemowego jest zwrócenie uwagi, że wpływ środowiska (najczęściej rodzinnego) ma znaczny wpływ na kształtowanie się psychiki człowieka. W nurcie tym problemy psychiczne rozumiane są jako objawy konfliktów występujących w systemie (rodzinie, związku itp.) i pełnią one określony cel.
Psychoterapeuta_ka w tym nurcie koncentruje się głównie na komunikacji w systemie i rozumie go jako powiązany ze sobą zbiór wielu jednostek, które wpływają na siebie nawzajem. W związku z tym nie istnieje osoba, która jest winna zaistniałym problemem, a każdy członek systemu traktowany jest na równi, ma prawo do wyrażania swoich potrzeb, opinii i uczuć, dzięki czemu członkowie rodziny lub osoby partnerskie mogą się nawzajem usłyszeć, lepiej poznać swoje potrzeby i wyrazić skrywane emocje. Oprócz tego każdy z członków rodziny ma możliwość poznania schematów i przekonań, które panowały w jego rodzinie pochodzenia (np. zachowania matki/ojca), a które może przenosić do nowego systemu rodzinnego.
Terapię systemową może prowadzić jeden lub dwóch psychoterapeutów_ek. Terapeuta_ka podczas sesji musi być wyjątkowo czujny_a i dbać o to, aby każdy członek rodziny mógł się wypowiedzieć i czuł się wysłuchany. Często jego_ej zadaniem jest także psychoedukacja- opisanie i wyjaśnienie problemów, które zauważył_a w systemie rodzinnym.
Cel psychoterapii
Celem psychoterapii systemowej jest dostarczenie rodzinie lub związkowi odpowiednich narzędzi i kompetencji do rozwiązywania konfliktów. Ważne jest aby członkowie systemu nauczyli się jak funkcjonować w zgodzie i nie ranili siebie wzajemnie.
Długość psychoterapii
W przeciwieństwie do terapii indywidualnych, które najczęściej odbywają się raz w tygodniu, terapia w nurcie systemowym odbywa się zazwyczaj raz na 2 tygodnie. Czas trwania terapii zależy od problemów w rodzinie, a także dyspozycji czasowej jej członków. Czasem wystarczy kilka spotkań, w innych przypadkach potrzeba wielu miesięcy terapii.
Dla kogo?
Jest to terapia skierowana do osób z problemami w rodzinie lub związku, które potrzebują wsparcia w poprawieniu relacji. W nurcie tym odnajdą się też osoby DDA (dorosłe dzieci alkoholików).
NURT HUMANISTYCZNO-EGZYSTENCJALNY
Ważnym aspektem terapii w tym nurcie jest nadanie jak największej podmiotowości człowiekowi, w związku z czym używane jest w nim trochę inne słownictwo- osoba uczęszczająca na terapię nie jest “pacjentem_ką”, ale “klientem_ką” co stawia go na równi w relacji z psychoterapeutą_ką.
Cel psychoterapii
Terapia humanistyczno-egzystencjalna silnie koncentruje się na relacji między psychoterapeutą_ką, a klientem_ką oraz na pracy “tu i teraz”. Pełna decyzyjność i odpowiedzialność znajduje się po stronie klienta_ki, a terapeuta_ka, dzięki zrozumieniu i wczuwaniu się w jego_ej problemy pomaga mu_jej wzrastać i stopniowo akceptować siebie. To klient_ka decyduje o tematach poruszanych na sesji, a terapeuta_ka za nim podąża pełniąc bardziej rolę towarzysza_ki w podróży niż przewodnika_czki. Terapeuta_ka nie ukrywa swoich uczuć i opinii, ale jednocześnie zachowuje szacunek wobec klienta_ki i respektuje jego_ej granice.
Nurt ten kładzie także nacisk na sygnały płynące z ciała i uczy, że psychika i fizyczność często są ze sobą połączone.
Celem psychoterapii jest zdobywanie wiedzy o samym sobie, uczenie się życzliwości, akceptacji i pełnego wyrażanie siebie, a także budowanie prawidłowych relacji z innymi ludźmi i ze światem.
Długość psychoterapii
Czas trwania terapii w tym nurcie jest dobierany bardzo indywidualnie w drodze rozmowy klienta_ki z terapeutą_ką po ustaleniu indywidualnych celów terapeutycznych oraz potrzeb klienta_ki.
Dla kogo?
Jest to dobry nurt terapeutyczny dla osób, które cenią sobie autonomię i własny system wartości oraz dla tych, którzy dążą do samorealizacji, chcą rozwijać swój potencjał i poszukują nowych zasobów i możliwości. Często jest polecany dla osób mających kłopoty w relacjach z bliskimi, trudności z odnalezieniem sensu życia lub dążących do pogłębionego zrozumienia siebie. Terapia ta może być również pomocna dla osób zmagających z lękami i nerwicami, oraz zaburzeniami osobowości.
GESTALT
Cel psychoterapii
Najważniejszym aspektem terapii Gestalt jest samoakceptacja, która jest zarówno celem, jak i środkiem w drodze do osiągnięcia dobrostanu. Głównym założeniem tej terapii jest pomoc pacjentowi_ce w świadomym doświadczaniu i rozumieniu swoich emocji, myśli i zachowań jako integralnej całości. Praca terapeutyczna koncentruje się na uświadomieniu osobie rangi jego_ej obecnych doświadczeń, wyrażaniu własnych emocji oraz zwiększeniu świadomości własnych reakcji.
Gestalt skupia się na holistycznym podejściu do jednostki, zwracając uwagę na jego_ej teraźniejszość, wewnętrzne doświadczenia i interakcje z otoczenia. Opiera się na poglądzie, że wiele części ludzkiego życia jest ze sobą połączonych.
Długość psychoterapii
W zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta_ki oraz ustalonych celów terapeutycznych, terapia w tym nurcie może być krótkoterminowa i obejmować kilka spotkań, ale może też trwać wiele miesięcy.
Dla kogo?
Terapia ta jest skuteczna w przypadku depresji, zaburzeń psychosomatycznych, zaburzeń odżywiania, stanów lękowych oraz fobii. Jest to także forma samorozwoju, z której korzystają też osoby bez problemów natury psychicznej.
NURT INTEGRACYJNY
Nurt integracyjny łączy w sobie różne nurty terapeutyczne w celu zapewnienia pacjentowi_ce jak najlepszego i najbardziej kompleksowego wsparcia. Nurt ten powstał na podstawie założenia, że nie ma wystarczającego potwierdzenia, aby stwierdzić wyższość jednej szkoły psychoterapii nad drugą.
Psychoterapeuta_ka pracujący_a w tym nurcie powinien_a posiadać wiedzę w zakresie większości wcześniej wymienionych nurtów, umiejętność pracy z pacjentami_kami przejawiającymi różne typy problemów oraz chęć stałego rozwoju i poszerzania swojej wiedzy.
Długość psychoterapii
Ze względu na fakt, że jest to najbardziej dopasowana terapia do indywidualnych potrzeb pacjenta_ki, to czas jej trwania także zależy głównie od tego, z jakimi problemami się on_a boryka się oraz jakie cele terapeutyczne zostały ustalone.
Dla kogo?
Jest to terapia dobra dla osób, którym trudno jest zdecydować jak nurt psychoterapeutyczny byłby dla nich odpowiedni, a także dla tych, którzy nie chcą ograniczać się do jednego nurtu.
Bibliografia:
Grzesiuk, L. (2008). Psychoterapia. Warszawa: PWN.
Mellibruda, J. (2011). Siedem ścieżek integracji psychoterapii. Warszawa: Wydawnictwo ZIELONE DRZEWO.